یزد، یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران، در دل کویر مرکزی کشور قرار دارد. این شهر با بادگیرهای خاص، معماری زیبا و تاریخ طولانی خود، بهترین مکان برای علاقهمندان به فرهنگ و تاریخ ایران است. در واقع یزد به دلیل جاذبههای متنوعی که دارد، همواره در لیست مناطق گردشگری محبوب قرار میگیرد. در این مقاله، به معرفی جاهای دیدنی یزد در دستهبندیهای مختلف خواهیم پرداخت تا گردشگران بتوانند بهترین انتخاب را برای سفر به این شهر تاریخی داشته باشند.
جاهای تاریخی یزد
شهر یزد با تاریخ کهن خود، سرشار از آثار ارزشمندی است که هرکدام گوشهای از هویت ایرانی را نشان میدهند؛ از کاروانسرای زین الدین مهریز و مجموعه امیرچخماق گرفته تا خانه لاریها و موزه مارکار، همگی در شمار جاهای تاریخی یزد قرار دارند.
مسجد امیرچخماق: قلب تپنده یزد
مسجد امیرچخماق یکی از مهمترین جاذبههای تاریخی یزد است که به عنوان نماد این شهر شناخته میشود. این مجموعهی ارزشمند شامل مسجد، تکیه، بازار و آبانبار است که همگی در دوران تیموری ساخته شدهاند و از شاهکارهای معماری آن دوران به شمار میروند. یکی از بخشهای آن، مسجد امیرچخماق است که با ایوان بلند، منارههای زیبا و کاشیکاریهای چشمنواز، جلوهای از هنر و ایمان مردمان این دیار را به نمایش میگذارد. در کنار مسجد، تکیهی امیرچخماق قرار گرفته است که از گذشته تاکنون نقش مهمی در برگزاری مراسم مذهبی و آیینهای سنتی مردم یزد داشته است.
در بخش جنوبی مجموعه، بازار امیرچخماق قرار دارد که از قدیمیترین بازارهای یزد است. در این بازار سنتی، عطر ادویهها و صدای گفتوگوی فروشندگان با گردشگران، فضایی اصیل و زنده پدید آورده است. در غرفههای این بازار میتوان انواع صنایع دستی، سوغات محلی و کالاهای سنتی یزدی را یافت که نشاندهندهی ذوق و هنر مردم این شهر میباشد. همچنین در نزدیکی بازار، آبانبار امیرچخماق با معماری هوشمندانه، نشاندهندهی سازگاری مردم کویر با طبیعت است. این بنای تاریخی در گذشته برای ذخیرهی آب آشامیدنی ساخته شده و امروز نمادی از دانش بومی و معماری پایدار یزد به شمار میرود.
خانه لاریها یزد؛ نمونهای زیبا از جاهای دیدنی یزد با معماری اصیل ایرانی
خانهی لاریها یکی از برجستهترین آثار معماری سنتی ایران در محله تاریخی فهادان یزد است. این خانه که در دورهی قاجار ساخته شده، بهعنوان یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد شناخته میشود. خانه لاریها با معماری خاص و تزئینات مجلل، جاذبهای بینظیر برای گردشگران است.
این بنا ویژگیهای معماری یزد را بهخوبی نمایان میسازد؛ از جمله بادگیرهای بلند، حیاطهای جادار و اتاقهای متعدد با گچبری و کاشیکاری که هنر و مهارت سازندگان آن را نشان میدهد. در اینجا بادگیرها نمادی از معماری کویری ایران هستند و به کنترل دمای هوا در داخل خانه کمک میکنند. ازطرف دیگر حیاطهای بزرگ و حوضهای زیبا در آن نیز فضایی آرامشبخش برای گردشگران ایجاد میکنند. بازدید از خانهی لاریها شما را با یکی از مهمترین نمونههای معماری بناهای سنتی یزد آشنا کرده و تاریخ این شهر را بهتر آشکار میکند.
موزه مارکار یزد: گنجینهای از تاریخ و فرهنگ زرتشتیان
در قلب یزد، مجموعهای تاریخی به نام مارکار وجود دارد که بیانگر تاریخ و سنتهای زرتشتیان در این شهر است. ساختمان مارکار در سال 1312 خورشیدی به دستور پشوتن جی مارکار، بازرگان و خیر مشهور زرتشتی، ساخته شد و پیش از افتتاح موزه، علاوه بر کاربری آموزشی، بهعنوان مسافرخانهای برای زرتشتیان نیز مورد استفاده قرار میگرفت. این موزه در میدان مارکار یزد واقع شده و بهعنوان موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان شناخته میشود. دراین مکان، مجموعهای از آثار باستانی، نسخ خطی، صنایع دستی و اشیاء تاریخی به نمایش گذاشته شده است که تاریخ غنی و فرهنگ زرتشتیان ایران را به تصویر میکشد. در نهایت موزه مارکار یزد در سال 1394 افتتاح گردید و بهسرعت به یکی از مقاصد فرهنگی برجسته شهر یزد تبدیل شد.
کاروانسرای زینالدین مهریز؛ اقامتگاهی تاریخی در فهرست جاهای دیدنی یزد و اطراف آن
کاروانسرای زینالدین مهریز، تنها کاروانسرای مدور ایران، در جاده یزد-کرمان و در نزدیکی شهر مهریز واقع شده است. این مکان در دوران صفویه به دستور شاه عباس صفوی و با معماری محمد سلطان یزدی ساخته شد و بهعنوان محلی برای استراحت کاروانها در مسیرهای تجاری آن زمان مورد استفاده قرار میگرفت. ساختار مدور این کاروانسرا آن را از دیگر کاروانسراهای ایرانی متمایز و منحصربهفرد کرده است. امروزه، پس از مرمت و بازسازی، کاروانسرا زین الدین مهریز بهعنوان اقامتگاه بومگردی فعالیت میکند و تجربهای متفاوت از اقامت در دل کویر را برای گردشگران فراهم میآورد.همچنین اگر قصد دارید از اصفهان به شهر تاریخی یزد سفر کنید، میتوانید با خرید بلیط اتوبوس اصفهان به یزد در سایت پایانهها بهراحتی برنامه سفرتان را تنظیم کنید. مسیر اصفهان تا یزد یکی از زیباترین مسیرهای کویری ایران است که سفری آرام و دلانگیز را برایتان رقم میزند.
روستای دخمه یزد: گواهی بر تاریخ و آیینهای کهن
روستای دخمه یزد در فاصلهی 15 کیلومتری جنوبشرقی شهر یزد و در منطقه صفائیه واقع شده و بهعنوان محل دفن زرتشتیان در گذشته شناخته میشود. در این روستا مجموعهای از دخمهها یا برجهای خاموشان وجود دارد که برای دفن اجساد زرتشتیان مورد استفاده قرار میگرفتند. این دخمهها بر روی کوهی کمارتفاع به نام کوه دخمه ساخته شدهاند و بازتابدهندهی باورها و آیینهای مذهبی زرتشتیان در دوران گذشته هستند. از جمله این دخمهها میتوان به دخمه مانکجی هاتریا اشاره کرد که در سمت چپ محوطه قرار دارد و دهانهای به قطر حدود 15متر دارد.
آبانبار شش بادگیر: شاهکاری از هوش ایرانی در میان جاهای دیدنی یزد
آبانبار شش بادگیر یزد یکی از شاهکارهای معماری ایرانی است که در دل کویر برای ذخیره و تأمین آب ساخته شده است. بادگیرهای بلند آن علاوه بر زیبایی، نقش مهمی در تهویه هوا و خنک نگه داشتن آب دارند. بازدید از این آبانبار شما را با تکنولوژی سنتی ذخیرهسازی آب و معماری منحصر به فرد یزد آشنا میکند. این سازه نه تنها کاربردی بلکه جلوهای خیرهکننده از هنر و مهندسی ایرانی در اقلیم کویری است.
جاهای مذهبی یزد
در شهر یزد، در میان آثار تاریخی، جاهای مذهبی یزد شامل مسجد جامع یزد، آتشکده زرتشتیان و برج خاموشان میشودکه در ادامه هرکدام را بیشتر توضیح خواهیم داد.
آتشکده زرتشتیان؛ یادگار آیین کهن در میان جاهای دیدنی یزد
آتشکده زرتشتیان یزد یکی از مهمترین جاذبههای مذهبی این شهر و از جمله آثار ارزشمند تاریخی و فرهنگی ایران است. این آتشکده که بیش از 1500 سال قدمت دارد، به عنوان یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد برای کسانی که به تاریخ و آیینهای مذهبی ایران باستان علاقه دارند، بسیار جذاب است.
درون این آتشکده، شعلهای همواره فروزان است که نماد تداوم و پایداری آیین زرتشتی محسوب میشود. آتشکده زرتشتیان یزد نهتنها برای پیروان این آیین، بلکه برای تمام دوستداران فرهنگ و تاریخ ایران قابلاحترام است. این مکان در میان گردشگران داخلی و خارجی محبوبیت فراوانی دارد و بازدید از آن به شما این فرصت را میدهد که با یکی از مهمترین آیینهای مذهبی ایران آشنا شوید.
برج خاموشان: یکی از اسرارآمیزترین جاهای دیدنی یزد برای علاقهمندان به تاریخ
برج خاموشان که به عنوان دخمه زرتشتیان نیز شناخته میشود، از جمله دیگر جاهای دیدنی یزد است که در خارج از شهر و در دل کویر قرار دارد. این برج در گذشته محل گذاشتن پیکر درگذشتگان زرتشتی بوده و امروزه بهعنوان یکی از آثار تاریخی ارزشمند یزد مورد بازدید گردشگران قرار میگیرد. برج خاموشان بهویژه برای کسانی که علاقهمند به تاریخ و فرهنگ زرتشتیان هستند، از مکانهای جذاب و قابلتوجه به شمار میرود.
این برج بر روی تپهای بلند ساخته شده و از آنجا میتوان منظرهای بینظیر از شهر یزد و کویر اطراف را مشاهده کرد. برج خاموشان طوری ساخته شده است که پیکر درگذشتگان زرتشتی را در آن میگذاشتند و با گذشت زمان، بدنها بهطور طبیعی از بین میرفتند. این مکان نه تنها یک جاذبه تاریخی است، بلکه بهعنوان یک مکان معنوی نیز برای زرتشتیان اهمیت ویژهای دارد.
مسجد جامع یزد: نمونهای از معماری اسلامی
مسجد جامع یزد یکی از مهمترین و شناختهشدهترین جاذبههای گردشگری این شهر تاریخی است که در قلب یزد قرار دارد. این بنای باشکوه، با قدمتی که به دوران سلجوقیان بازمیگردد، از شاهکارهای درخشان معماری ایرانی ـ اسلامی به شمار میآید. یکی از جاذبههای ویژه مسجد جامع یزد، تزئینات کاشیکاری است که در نمای خارجی و داخل مسجد به کار رفته و نمادی از هنر ایرانی در دوران اسلامی به حساب میآید. همچنین، سقف مسجد با گچبریهای چشمنواز و زیبا آراسته شده و جلوهای هنری به فضای مذهبی آن بخشیده است. بازدید از مسجد جامع یزد یک تجربه معنوی و فرهنگی است که به شما این امکان را میدهد تا از نزدیک با تاریخ و معماری ایران آشنا شوید و زیباییهای پنهان این مکان را کشف کنید.
جاهای دیدنی طبیعی یزد
باغ دولتآباد: زیبایی در دل کویر
باغ دولتآباد، نمونهای ماندگار از باغ ایرانی در دل کویر است. این باغ در سال 1747 میلادی به دستور محمدتقیخان بیدختی ساخته شد و بهخاطر بادگیر بلند 33 متریاش شهرت جهانی دارد. ترکیب معماری سنتی ایرانی با فضای سرسبز و طراحی هوشمندانه آن، جلوهای شگفتانگیز در دل کویر پدید آورده است. باغ دولتآباد بهویژه در فصلهای گرم سال، پناهگاهی دلپذیر برای گردشگران در میان جاهای دیدنی یزد است و بازدید از آن، تجربهای آرامبخش و فراموشنشدنی را رقم میزند. در این میان برای بازدید از این مکان دیدنی در یزد و تجربه سفری راحت، میتوانید بلیط اتوبوس تهران به یزد را از سایت پایانهها تهیه کنید. این مسیر پرطرفدار با اتوبوسهای مجهز و سرویسهای منظم، گزینهای مقرونبهصرفه و مطمئن برای سفر به قلب کویر ایران است.
بافت تاریخی یزد: کهنترین بخش از مجموعه جاهای دیدنی یزد
بافت تاریخی یزد یکی از میراث جهانی یونسکو و جاذبهای دیدنی برای علاقهمندان به زندگی در شهرهای تاریخی ایران است. این بافت شامل خانههای خشتی، کوچههای باریک و بادگیرهای متعدد است که شما را به دنیای گذشتهها میبرد. بازدید از این منطقه شما گردشگران را با معماری سنتی ایرانی در اقلیم سخت کویری آشنا میسازد. بسیاری از ساختمانهای قدیمی این منطقه همچنان مورد استفاده هستند و در کنار زندگی مدرن، نمونهای برجسته از هنر و مهندسی معماران ایرانی در اقلیم خشک و گرم بهشمار میروند. با گشتوگذار در این محله میتوانید سازههای خشتی و فنون معماری دورههای مختلف را از نزدیک مشاهده کرده و از زیباییهای تاریخی و طبیعی آن لذت ببرید.
چشمه غربالبیز یزد
چشمه غربالبیز یکی از چشمههای طبیعی و تاریخی استان یزد است که در نزدیکی شهرستان مهریز و روستای مزوار قرار دارد. در اطراف این چشمه آثار ارزشمندی از دوره اشکانی کشف شده که نشاندهنده قدمت بالای آن است. امروزه غربالبیز با چشماندازهای زیبا، آبوهوای مطبوع و امکانات رفاهی، یکی از محبوبترین جاهای دیدنی یزد و مقصدی دلپذیر برای طبیعتگردی بهویژه در تعطیلات به شمار میرود. همچنین یزد میزبان یکی از کهنترین درختان جهان است؛ درخت سرو ابرکوه که بیش از چهار هزار سال قدمت دارد. برای آشنایی بیشتر با این شگفتی طبیعی و دیگر درختان باستانی جهان، مقاله اختصاصی سایت پایانهها را مطالعه کنید.
کویر کاراکال یزد
کویر کاراکال، یکی از زیباترین کویرهای استان یزد، سالانه گردشگران و علاقهمندان به طبیعت را به خود جذب میکند. این کویر محل زندگی گونههایی از گربهسانان مانند گربه سیاه یا منگولهگوش است و پوشش گیاهی آن شامل اسکنبیل، درختچههای گز و بوتههای نسیو میشود. در این مکان بازدیدکنندگان میتوانند از تفریحاتی مانند سافاری، موتورسواری روی تپههای شنی، شترسواری و پیادهروی در نخلستانها لذت ببرند. برای دسترسی به کاراکال، مسیر یزد تا بافق و سپس طی 15 کیلومتر در جاده کویری شما را به این منطقه شگفتانگیز میرساند.
روستای قطرم، از بکرترین جاهای دیدنی یزد در دل کویر مرکزی ایران
روستای قطرم در دامنههای غربی کوههای باجگان و درهای کوهستانی در شهرستان بافق استان یزد قرار دارد. این روستا با قدمتی حدود 5000 سال، بهخاطر معماری پلکانی و کوچههای مسقف، به «ماسوله کویر» شهرت یافته و از جمله جاهای دیدنی یزد محسوب میشود. دهکده قطرم با آب و هوای چهار فصل و طبیعتی بکر، قطرم مقصدی مناسب برای طبیعتگردی در هر فصل سال است. در اینجا درختان زردآلو، بادام و خرما، بهویژه در پاییز با برگهای رنگارنگ، جلوهای دلنشین به محیط روستا میبخشند. برای رسیدن به روستا، کافی است از یزد به سمت بافق حرکت کرده و پس از ورود به بافق، مسیر 43 کیلومتری به قطرم را طی کنید.
سوغات یزد
سوغات خوراکی یزد
- قطاب یزدی: شیرینی سنتی با مغز بادام یا گردو، پوشیده در پودر قند
- باقلوا یزدی: لایههای نازک خمیر به همراه مغز بادام یا پسته با طعم شیرین و بافت لایهلایه
- پشمک یزدی: شیرینی سبک و لطیف با بافت ابریشمی، محبوب در میان کودکان و بزرگترها
- لوز یزدی: شیرینی با طعمهای مختلف مانند زعفرانی، هلدار و نارگیلی دارای بافت نرم و شیرین
- حاجی بادام یزدی: شیرینی سبک و خوشطعم با ترکیب بادام، پودر قند و گلاب، مناسب برای همراهی با چای
- نان برنجی یزدی: شیرینی سنتی با طعم خوشمزه، گزینهای مناسب برای سوغات
- کیک یزدی: کیک ساده با ترکیبات آرد، روغن، ماست، شیر، تخممرغ و شکر، با عطر و طعم دلپذیر
- سوهان آردی و سوهان خانی: شیرینیهای سنتی با ترکیب جوانه گندم، پودر هل، شکر و روغن، مناسب برای پذیرایی
- حلوا ارده اردکان: محصول مغذی تهیه شده از ارده، شکر و گلاب، مناسب برای صبحانه
صنایع دستی یزد
- ترمه یزدی: پارچهای بافته شده از نخ ابریشم و کرک با طرحهای اصیل ایرانی مانند بتهجقه و شاهعباسی
- زیلو یزدی: زیرانداز سنتی بافته شده از نخ پنبهای، مناسب برای مناطق گرمسیر
- شمد یزدی: رواندازی سبک و خنک، مناسب برای فصول گرم سال
- داراییبافی یزدی: پارچههای بافته شده با الیاف طبیعی به همراه طرحهای سنتی
- شعر بافی یزدی: هنر بافت پارچه با استفاده از مو یا ابریشم که در حال انقراض میباشد.
- سفال یزدی: ظروف سفالی با لعابهای رنگارنگ، ساخته شده از خاک مرغوب میبد
- مس یزد: ظروف مسی دستساز مانند سینی، قوری و زیورآلات با هنر دست استادکاران ماهر
- چادرشب یزدی: پارچهای بافته شده از ابریشم یا پنبه با طرحهای چهارخانه رنگارنگ
در این میان اگر زمان کمی دارید اما میخواهید با مهمترین جاذبههای یزد آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم راهنمای سفر دو روزه به یزد را در بلاگ سایت پایانهها بخوانید. در این مطلب بهترین مسیرها، اقامتگاهها و پیشنهادهای گردشگری برای سفری کوتاه و لذتبخش گردآوری شده است.
نتیجهگیری
یزد شهری است که تاریخ و فرهنگ کویری ایران را در هر کوچه و بنا به نمایش میگذارد و با مساجد تاریخی، بادگیرهای بلند و کوچههای خشتی، هر بازدیدکنندهای را به سفری در دل فرهنگ و هنر ایرانی دعوت میکند. در نهایت، یزد با ترکیب جذابیتهای تاریخی، فرهنگی و طبیعی، خاطرهای ماندگار از سفر به ایران برای هر بازدیدکننده رقم میزند و به عنوان یکی از ارزشمندترین مقاصد گردشگری کشور، تجربهای فراموشنشدنی و الهامبخش ارائه میدهد.
همین حالا با خرید بلیط اتوبوس از ترمینال یزد در سایت پایانهها، برنامه سفر خود را تنظیم کنید و از نزدیک با جاذبههای تاریخی و دیدنی این شهر آشنا شوید. سفری فراموشنشدنی در دل کویر و میان معماری اصیل ایران در انتظار شماست.
